EΧΟΝΤΑΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΙ ΣΧΕΔΟΝ 2 ΧΡΟΝΙΑ από την έναρξη της πανδημίας, πληθαίνουν διαρκώς τα ερευνητικά δεδομένα σε σχέση με τις επιπτώσεις της COVID-19 στη συμπεριφορά των ατόμων και την κατανάλωση διαφόρων ψυχοδραστικών ουσιών. Η αυξανόμενη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν προώθησε μόνο αρνητικές συμπεριφορές που σχετίζονται με τη χρήση ναρκωτικών αλλά έδωσε την ευκαιρία για πρόσβαση σε κάνναβη, συνταγογραφούμενα παυσίπονα και άλλες ελεγχόμενες ουσίες, από πολλές πλατφόρμες. Το γεγονός αυτό φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο επειδή οι νέοι είναι οι κύριοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και επειδή υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις για τη συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και της χρήσης ναρκωτικών. Από την άλλη μεριά, η ετοιμότητα των προγραμμάτων θεραπείας και κοινωνικής φροντίδας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον δεν είναι πάντα δεδομένη. Το δικαίωμα στη θεραπεία αλλά και η ευθύνη και ο επαγγελματισμός των υπηρεσιών είναι έννοιες που αλλοιώνονται ενίοτε από φαινόμενα που προκύπτουν μέσα από την επικράτηση άλλων προτεραιοτήτων και επιταγών.
Σε αυτό το πλαίσιο, στην ποιοτική μελέτη των Ζαγοριανάκου και Παπαναστασάτου διερευνάται ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ζήτημα, αυτό του εκλεκτισμού σε υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και φροντίδας υγείας από την οπτική των εργαζομένων η οποία αναφέρεται στις προκλήσεις που αυτό συνεπάγεται και για τα προγράμματα απεξάρτησης. Η μελέτη εστιάζει αφενός στην αναγνώριση, ή μη, του φαινομένου από τους εργαζόμενους, και αφετέρου στις πιθανές ενδείξεις συμπεριφορών εκλεκτισμού, επικράτηση διαφόρων στερεοτύπων καθώς και στη συμπεριφορά και τη στάση εργαζομένων και οργανισμών. Η μελέτη αν και δεν εντόπισε θεσμική επιλεξιμότητα των εξυπηρετούμενων, υπογραμμίζει ωστόσο ότι καταδείχθηκαν στερεοτυπικές συμπεριφορές από μέρους των επαγγελματιών που θέτουν άτυπα εμπόδια στο δικαίωμα πρόσβασης κατηγοριών εξυπηρετούμενων στις υπηρεσίες. Γενικά, το φαινόμενο αποτελεί ένα κρίσιμο πεδίο προκλήσεων και για τα προγράμματα απεξάρτησης που όλο και περισσότερο δέχονται πιέσεις για δείκτες αποδοτικότητας μεταφρασμένους από τομείς δραστηριότητας που δεν σχετίζονται με την κοινωνική φροντίδα.
Το άρθρο των Παππά και Λαδά, εστιάζει στην πρόληψη και διερευνά στις απόψεις των δασκάλων σχετικά με την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης εκδήλωσης εξαρτητικών συμπεριφορών μέσα στα σχολεία καθώς και στον ρόλο της τέχνης ως εργαλείο για την εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων. Η ποσοτική μελέτη σε 109 εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ανέδειξε τον μεγάλο βαθμό ενημερότητας των εκπαιδευτικών σχετικά με το ζήτημα της εκδήλωσης εξαρτητικών συμπεριφορών των μαθητών, τη θετική τους στάση σχετικά με μια ολιστικού τύπου πολιτική του σχολικού συστήματος σχετικά με το θέμα της πρόληψης καθώς και τη χρησιμότητα της τέχνης ως ένα εργαλείο πρόληψης στο σχολικό περιβάλλον, ως προστατευτικό παράγοντα για την πρόληψη της χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών.
Στον χώρο του σχολείου εστιάζει ερευνητικά και το άρθρο των Γιαννουσά, Σελπεσάκη και Μπέλλου. Σε αυτή την περίπτωση η εστίαση αφορά στις αντιλήψεις εφήβων μαθητών Γυμνασίου σε σχέση με το αλκοόλ, τις παράνομες ουσίες, το κάπνισμα, το κινητό τηλέφωνο, το διαδίκτυο, τα ηλεκτρονικά και τυχερά παιχνίδια. Η ποσοτική έρευνα σε 1.370 μαθητές ανέδειξε ότι το αλκοόλ και η κάνναβη βρέθηκαν να είναι οι πιο διαδεδομένες ουσίες κατάχρησης στους συμμετέχοντες, παρέχοντας ενδείξεις για τη λεγόμενη επεισοδιακή υπερβολική κατανάλωση στους εφήβους αλλά και την κλιμάκωση της χρήσης της κάνναβης στην ηλικία των 15 ετών. Μεταξύ των σημαντικών ευρημάτων περιλαμβάνεται το υψηλό ποσοστό προσβασιμότητας και εμπλοκής των συμμετεχόντων ως προς τη χρήση του κινητού, του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, καταδεικνύοντας τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης και τη χρησιμότητα εγκαθίδρυσης και ανάπτυξης υπηρεσιών και δικτύων.
Από τη διεθνή αρθρογραφία, επιλέξαμε μια μεγάλης κλίμακας διαδικτυακή δημοσκοπική μελέτη των Kilian κ.ά. σε 31.964 ενήλικες από 21 χώρες, όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Addiction το 2021, και μελετούσε τις αλλαγές στην κατανάλωση αλκοόλ την περίοδο της πανδημίας COVID-19 στην Ευρώπη. Τα ευρήματα της έρευνας κατέδειξαν ότι η κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται να μειώθηκε κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας COVID-19 στην Ευρώπη περισσότερο λόγω της μειωμένης διαθεσιμότητας αλκοόλ και λιγότερο από τα ανεβασμένα επίπεδα άγχους στον πληθυσμό.
Καλή ανάγνωση!
Ρέμος Αρμάος
Αν/τής Διευθυντής Έκδοσης
