Robin Room1 and Thomas F. Babor2
(1) Director, Centre for Social Research on Alcohol and Drugs, Stockholm University, 10691, Stockholm, Sweden
E-mail: robin.room@sorad.su.se
(2) Department of Community Medicine, University of Connecticut School of Medicine, Farmington, CT 06030-6325, USA
E-mail: Babor@ nso.uchc.edu
Τίτλος πρωτοτύπου: “World Health Organization’s global action on alcohol: resources required to match the rhetoric”, Addiction, Volume 100, Number 5, May 2005
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Τζάλα
Translation Alexandra Tzala
Αυτόν τον Ιανουάριο, η Εκτελεστική Επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) συνέστησε ένα ψήφισμα σχετικά με τα ‘δημόσια προβλήματα υγείας που προκαλούνται από την επιβλαβή χρήση του αλκοόλ’ για να ληφθεί υπόψη και να υιοθετηθεί από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Υγείας (WHA) τον Μάιο (WHO 2005). Το 2000 η χρήση αλκοόλ ήταν υπεύθυνη για το 4.0% του παγκόσμιου αριθμού ασθενειών, συγκρινόμενη με παράγοντες κινδύνου, όπως η χρήση καπνού (4.1%) και η υψηλή αρτηριακή πίεση (4.4%), που έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο και την αναπηρία (Π.Ο.Υ. 2004). Στο προοίμιο, το ψήφισμα αναγνωρίζει τις κοινωνικές και τις υγειονομικές επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ, τις επιπτώσεις του συνολικού βαθμού κατανάλωσης αλκοόλ και μέθης για τον πληθυσμό και άλλων ‘επιβλαβών’ μορφών κατανάλωσης. Το κυρίως κείμενο απαιτεί από τα κράτη- μέλη ‘να αναπτύξουν, να θέσουν σε εφαρμογή και να αξιολογήσουν αποτελεσματικές στρατηγικές και προγράμματα για τη μείωση των αρνητικών υγειονομικών και κοινωνικών συνεπειών από την επιβλαβή χρήση του αλκοόλ’. Ο Γενικός Διευθυντής του Π.Ο.Υ. ενθαρρύνεται στο να ενδυναμώσει τη νομική ισχύ του Π.Ο.Υ.και ‘να παράγει μια αναφορά για το WHA τον Μάιο του 2007 με τεκμηριωμένες στρατηγικές και παρεμβάσεις’, όπως επίσης και ‘μία περιεκτική αξιολόγηση της βλάβης στη δημόσια υγεία, που προκαλείται από την επιβλαβή χρήση του αλκοόλ’.
Αν γίνει αποδεκτό (το ψήφισμα επί του παρόντος χρηματοδοτείται από 49 χώρες), αυτό θα είναι το πρώτο ψήφισμα του WHA για το αλκοόλ από το 1983. Αυτή η ένδειξη ανερχόμενου ενδιαφέροντος στη έδρα του Π.Ο.Υ. στη Γενεύη εναρμονίζεται με την αυξημένη δραστηριότητα στα περιφερειακά γραφεία της Αμερικής, του Δυτικού Ειρηνικού και της Ευρώπης. Στην τελευταία περίπτωση, μια περαιτέρω ανανέωση του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για το αλκοόλ θα προταθεί αυτό το φθινόπωρο.
Είμαστε αισιόδοξοι για αυτές τις νέες πρωτοβουλίες αλλά επίσης, όπως και οι μακροπρόθεσμοι παρατηρητές του Π.Ο.Υ., είμαστε λιγάκι επιφυλακτικοί. Πολλά υποσχόμενα καινούρια κινήματα (Anonymous 1991) έχουν ατονίσει σταδιακά στο παρελθόν. Στην ευρωπαϊκή περιφέρεια τη συνάντηση του Π.Ο.Υ.στη Στοκχόλμη- σε μία στιγμή σταδιακής ενδυνάμωσης της ενωμένης Ε.Ε.- για το αλκοόλ και τους νέους ανθρώπους το 2001, διαδέχτηκε μια περίοδο απραξίας που έφτασε μέχρι την εγκατάλειψη του μεγαλύτερου μέρους από το υλικό του δικτυακού τόπου Π.Ο.Υ.-EURO για το αλκοόλ. Στη Γενεύη, το 1983 υπήρξε επίσης ένα σημείο έντονης δραστηριότητας, το οποίο συμπεριλάμβανε, ανάμεσα στις ουσιαστικές δεσμεύσεις του Π.Ο.Υ., μια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων (Π.Ο.Υ.1979) και συζήτηση από ειδικούς για θέματα σχετικά με το αλκοόλ. Παρόλα αυτά, για πολλά χρόνια αργότερα, η συνολική δέσμευση για το αλκοόλ σε ολόκληρο το σύστημα του Π.Ο.Υ. (που στην ουσία σημαίνει ολόκληρο το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών) ήταν στην καλύτερη των περιπτώσεων ισοδύναμο δύο θέσεων.
Ωστόσο, προς το παρόν, οι ενδείξεις για τη σημασία του αλκοόλ, ως ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, έχουν αυξηθεί, εξαιτίας μιας αξιοσημείωτης προσπάθειας από τον ίδιου τον Π.Ο.Υ. αξιολόγησης της επίδρασης των παραγόντων κινδύνου στο παγκόσμιο φορτίο της ασθένειας. Το κλίμα επίσης, φαίνεται να έχει αλλάξει για έναν αριθμό κρατών-μελών, έχοντας ως αποτέλεσμα μια αυξημένη αναγνώριση των προβλημάτων που μπορεί να επιφέρει η μεγάλη διαθεσιμότητα του φθηνού αλκοόλ. Έτσι πορευόμαστε με ελπίδα. Όσοι συγκαταβαίνουν με προθυμία σε αυτό θα πρέπει να εύχονται ο Π.Ο.Υ. έχει επιτυχία στις καινούργιες πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει.
Ωστόσο, για να θέσει ο Π.Ο.Υ. σε ισχύ ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από ελπίδα και πρόθυμη συγκατάθεση. Το βασικό πρόβλημα του Π.Ο.Υ. στα προγράμματα για το αλκοόλ έχει υπάρξει η έλλειψη πόρων. Πρέπει να δοθούν περισσότερες επιδοτήσεις για αυτήν τη δουλειά από τον τακτικό προϋπολογισμό. Όμως ένα πλήρες πρόγραμμα θα απαιτήσει επίσης και σημαντικά ποσά έκτακτων επιδοτήσεων από τον προϋπολογισμό, δηλαδή χρήματα εκτός προγραμματισμού από κυβερνήσεις, ιδρύματα και άλλες δωρεές. Χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι έχουν χρηματοδοτήσει στο παρελθόν τον προγραμματισμό του αλκοόλ, χρειάζεται να πεισθούν όχι μόνο για να υποστηρίξουν το ψήφισμα, αλλά επίσης για να δεσμευθούν στη χρηματοδότηση της δουλειά του Π.Ο.Υ. σε αυτό το πεδίο.
Ένα δεύτερο πρόβλημα, πιο πρόσφατο στην εμφάνισή του, είναι η επιθετική στάση που υιοθετήθηκε από τομείς όπως η βιομηχανία των αλκοολούχων ποτών. Οι οργανισμοί που έχουν ιδρυθεί από βιομηχανίες με κοινωνικές ευαισθησίες, όπως είναι η Ομάδα Portman, η Ομάδα Amsterdam και το Διεθνές Κέντρο της Πολιτικής για το Αλκοόλ (Anderson 2002), έχουν προοδευτικά εισχωρήσει ύπουλα στο σχεδιασμό πολιτικής για τη δημόσια υγεία σε σχέση με το αλκοόλ. Διευθύνουν και διαδίδουν τις δικές τους έρευνες, θέτουν σε αμφισβήτηση την αξία των ανεξάρτητων επιστημονικών μελετών, τακτικά παρακολουθούν τις δραστηριότητες του Π.Ο.Υ. και απαιτούν μια ισάξια θέση στο τραπέζι όταν διαμορφώνονται σημαντικές πολιτικές για τη δημόσια υγεία. Βάσει του προηγούμενη ιστορικού με βιομηχανίες, όπως είναι οι παραγωγοί καπνού και η βιομηχανία παιδικών τροφών, θα συμβουλεύαμε ένθερμα τον Π.Ο.Υ.να διατηρήσει μια σχέση απόστασης όσους έχουν εμφανείς οικονομικές συγκρούσεις ή συμφέροντα.
Ένα ζήτημα που δεν περιλήφθηκε στο ψήφισμα, αλλά το οποίο χρειάζεται προσοχή από τον Π.Ο.Υ., είναι ο χειρισμός του αλκοόλ στο διακρατικό εμπόριο και τις εμπορικές συμφωνίες και διενέξεις. Δεν υπάρχει καμία διεθνής συμφωνία που να αναγνωρίζει ότι ο εθνικός και τοπικός κανονισμός για το αλκοόλ, που ως ένα επικίνδυνο προϊόν, χρειάζεται να προστατευτεί από την υπονόμευση των άλλων χωρών. Ο Π.Ο.Υ. χρειάζεται να αντιμετωπίσει την ανάγκη για μια συλλογική σύμβαση για το αλκοόλ, ώστε να συμβαδίζει με τη Σύμβαση του Πλαισίου Εργασίας για τον Έλεγχο του Καπνού.
Εν περιλήψει, το αλκοόλ έχει τώρα αναδειχτεί ως κυρίαρχο μέρος της παγκόσμιας ατζέντας του Π.Ο.Υ. Έχει επιτύχει αυτή την αναγνώριση, εξαιτίας των ενδείξεων της τεράστιας επίδρασής του στην ασθένεια, στην αναπηρία και στα κοινωνικά προβλήματα. Αν ο Π.Ο.Υ. και τα κράτη- μέλη έχουν πραγματικά σοβαρή στάση απέναντι στο αλκοόλ, τώρα είναι η ώρα να επιδείξουν το ενδιαφέρον τους και με ψήφους και με την αντίστοιχη χρηματοδότηση.
Παραπομπές
Anderson, p. (2002) Beverage Alcohol Industry’s Social Aspects Organizations: A Public Health Warning. London: Global Alcohol Policy Alliance.
Anonymous (1991) Six horsemen ride out: WHO initiates a new programme on substance abuse. British Journal of Addiction, 86, 1387-1390.
World Health Organization (1979) Problems Related to Alcohol Consumption: Report of a WHO Expert Committee. Technical Report Series 650. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
World Health Organization (2004) Public Health Problems Caused by Alcohol: Report by the Secretariat. Eb115/37, 23 December. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
World Health Organization (2004) Public Health Problems Caused by Harmful Use of Alcohol: Report by the Secretariat. Eb115.R5, 22 January. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
