Με σκληρή δουλειά ετών, δύναμη και αισιοδοξία φτάσαμε στο σημερινό τεύχος των ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ που από το 2002 φιλοξενεί, σε συνεργασία με το διεθνές περιοδικό ADDICTION, μεταφράσεις από τις πλέον αξιόπιστες μελέτες στον κόσμο αλλά κυρίως άρθρα Ελλήνων επιστημόνων που εργάζονται χρόνια στο πεδίο ως θεραπευτές, εκπαιδευτές, ερευνητές και έχουν άμεση επαφή με τους ανθρώπους που ζητούν θεραπεία και υποστήριξη για την αντιμετώπιση όχι απλώς των εξαρτήσεων αλλά του ψυχικού πόνου και της μοναξιάς.
Ο ψυχικός πόνος δε θεραπεύεται με φάρμακα, υποκατάστατα και ‘μαγικά χάπια’. Οι ρίζες του είναι βαθιές και τα τραύματα συσσωρευμένα στις ψυχές των παιδιών που έγιναν ενήλικες χωρίς να καταφέρουν να βρουν ένα διευκολυντικό, κατά τον Winnicott- για αυτονόμηση και χειραφέτηση- περιβάλλον, μακριά από κάθε είδους εξάρτηση. Οι έννοιες αυτές δεν είναι νέες: από τις θεωρίες του John Bowlby, για την σημασία της δημιουργίας συναισθηματικού δεσμού έως την ‘εσωτερικευμένη καταπίεση’ του Freire, παραμένουν κεντρικές για όσους ασχολούνται με τον άνθρωπο και το νόημα της ανθρώπινης φύσης και ζωής. Φυσικά, παραμένουν ξένες για όσους περιορίζουν το πρόβλημα της εξάρτησης, στηριγμένοι σε στρεβλές κοινωνικές και επιστημολογικές παραδοχές, κατά Mezirow, σε ένα αποκλειστικά ιατρικό ζήτημα όπου το σώμα κατακερματίζεται από τη ψυχή και η εξάρτηση αντιμετωπίζεται μόνο φαρμακευτικά ωσάν αυτή να είναι και η μοναδική ‘λύση θεραπείας’. Η άγνοια των βαθύτερων αιτιών της εξάρτησης, στηριγμένη σε στρεβλές κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και επιστημολογικές παραδοχές, διαιωνίζει το φαύλο κύκλο, αποδίδοντας μαγικές ιδιότητες σε νόμιμα φαρμακευτικά σκευάσματα με τον ίδιο τρόπο που στην έναρξη της χρήσης αναζητούν την ανακούφιση του ψυχικού πόνου μέσα από παράνομες ‘μαγικές ουσίες’.
Στο σημερινό τεύχος εστιάζουμε για μία ακόμη φορά στα προβλήματα που κατά τις έρευνες σχετίζονται με τις εξαρτήσεις: στην κακοποίηση στη παιδική ηλικία, στον εγκλεισμό, στις επιπτώσεις της κρίσης. Οι απαντήσεις ποτέ δεν ήταν εύκολες. Όμως μόνο μέσα από την κατανόηση των αφηγήσεων ζωής των ίδιων των ανθρώπων και μέσα από την ανάδειξη της δικής τους εμπειρίας και βιωμάτων και της δικής τους προσπάθειας για απεξάρτηση και κοινωνική ένταξη, ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να έρθουμε πιο κοντά στις πραγματικές ανάγκες και στους δρόμους που οδηγούν στην αυτάρκεια, στην αυτονομία και στη χειραφέτηση.
Άννα Τσιμπουκλή
Αναπληρώτρια Έκδοσης
