Το παρόν τεύχος είναι αφιερωμένο στο θέμα της κάνναβης και στις επιπτώσεις αυτής, με αφορμή τη συζήτηση που διεξάγεται εδώ και αρκετό καιρό αναφορικά με τις βλάβες που μπορεί να προκληθούν στην υγεία από την χρήση της ουσίας.
Η κάνναβη αποτελεί την πλέον διαδεδομένη παράνομη ουσία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η χρήση κάνναβης εξακολουθεί να είναι επικρατέστερη μεταξύ των νέων, με τους άνδρες να αναφέρουν χρήση κάνναβης συχνότερα από ότι οι γυναίκες. Η διάδοση της ουσία φτάνει στα υψηλότερα επίπεδά της στις ΗΠΑ ενώ αρκετές μελέτες έχουν ασχοληθεί με τους κινδύνους που ενέχει η χρήση για εμφάνιση σχιζοφρένιας, ιδιαίτερα στα άτομα με ιστορικό συμπτωμάτων ψύχωσης ή με γενετική προδιάθεση.
Πρόσφατες μελέτες στον Καναδά και στη Σουηδία, οι οποίες παρουσιάζονται στο τεύχος αυτό, ασχολούνται με την επιβάρυνση της υγείας αλλά και με τα κοινωνικά προβλήματα που συνδέονται με τη χρήση κάνναβης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα αρκετά χρόνια πριν είχε διεξαχθεί μελέτη η οποία και δημοσιεύθηκε σε διεθνές περιοδικό από την καθηγήτρια Ισσιδωρίδη, του Τομέα Ψυχιατρικής του Πανεπιστήμιο Αθηνών αναφορικά με τις επιπτώσεις της συστηματικής χρήσης κάνναβης στον οργανισμό αλλά και στην αλλαγή της συμπεριφοράς. Ανασύραμε επίσης ένα άρθρο για την ιστορική επίδραση που άσκησε ο Griffith Edwards στην πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου για το θέμα της κάνναβης, αναδεικνύοντας αρκετά χρόνια πριν σημαντικά ζητήματα που αφορούν στις συνέπειες της χρήσης τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Ο Edwards υποστήριζε ότι η νομιμοποίηση της κάνναβης ήταν πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση της συστηματικής χρήσης. Εκφράζοντας τον σκεπτικισμό του για αυτού του είδους την πολιτική επικαλέστηκε εμπειρίες από πολιτικές για τη χρήση αλκοόλ, υποστηρίζοντας ότι οι χρήστες κάνναβης θα κάνουν παράλληλα και χρήση άλλων ουσιών.
Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Addiction το 2015, oι ανησυχίες του Griffith Edwards σχετικά με τις πιθανές αρνητικές συνέπειες από τη χρόνια χρήση κάνναβης, αποδείχθηκαν ορθές. Ο συγγραφέας του πρόσφατου άρθρου υποστηρίζει ότι ο Edwards είχε δίκιο όταν αναφερόταν στην ύπαρξη συνδρόμου εξάρτησης από την κάνναβη.
Διερευνώντας το θέμα περαιτέρω, ήρθαμε αντιμέτωποι με μία εξαιρετική μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Addiction το 2015 και η οποία υποστηρίζει ότι η συστηματική χρήση κάνναβης στα τέλη της εφηβείας σχετίζεται με κοινωνικές και κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, με επιβάρυνση της γνωστική λειτουργικότητας, με χαμηλά ακαδημαϊκά επιτεύγματα και εκπαιδευτικά προβλήματα αλλά και με την ανεργία και την εξάρτηση από επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας στην ηλικία των 40 ετών. Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 49.321 άνδρες από τη Σουηδία, γεννημένοι μεταξύ του 1949–51. Τα αποτελέσματά της έδειξαν ότι η συστηματική χρήση κάνναβης συνυπάρχει με την συστηματική χρήση καπνού και αλκοόλ και ότι ουσιαστικά όλες αυτές οι συμπεριφορές επηρεάζουν αρνητικά τη μελλοντική κοινωνική ζωή του ατόμου.
Μια αντίστοιχη έρευνα στον Καναδά, η οποία δημοσιεύθηκε το 2016 και παρουσιάζεται στο παρόν τεύχος, εκτιμά ότι η χρήση κάνναβης συνδέεται με πρόωρη θνησιμότητα, με αναπηρία, ασθένεια, καρκίνο του πνεύμονα, σχιζοφρένεια και τραυματισμούς από οδικά ατυχήματα.
Αναζητώντας να κατανοήσουμε την κουλτούρα που επικρατεί στη χώρα μας για τη χρήση κάνναβης σήμερα, συναντήσαμε το άρθρο για τις στάσεις και αντιλήψεις των γονέων αναφορικά με τη χρήση κάνναβης στην εφηβική ηλικία. Η μελέτη διεξήχθη με τη χρήση ανώνυμου ερωτηματολογίου στο Νομό Θεσσαλονίκης και τα αποτελέσματά της δείχνουν ότι το μορφωτικό επίπεδο, το φύλο και η προσωπική εμπειρία χρήσης κάνναβης των ερωτώμενων, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις απόψεις για την επικινδυνότητα της ουσίας αλλά και την ελλιπή ενημέρωση των γονέων για φορείς και υπηρεσίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πρόληψης της χρήσης ουσιών.
Στην ίδια περιοχή και στην ίδια περίοδο διεξήχθη άλλη μία μελέτη που αφορά στην ατομική συμβουλευτική γονέων που προσεγγίζουν δομές πρόληψης με κύριο αίτημα την αντιμετώπιση της χρήσης χασίς και της προβληματικής χρήσης του διαδικτύου στην εφηβεία. Η έρευνα ανέδειξε ότι η χρήση χασίς συνυπάρχει με την εμφάνιση συμπεριφορών επιθετικότητας, απομόνωσης και άγχους που προβληματίζουν τους γονείς των εφήβων. Παράλληλα, όμως και οι δύο ελληνικές μελέτες έδειξαν ότι μία φιλική κουλτούρα χρήσης και ιδιαίτερα η αμφίθυμη ή επιτρεπτική στάση των γονέων απέναντι στη χρήση ουσιών ενισχύει τους έφηβους προς την κατεύθυνση αυτή, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον που τα αδιέξοδα αυξάνουν και οι δρόμοι ανάπτυξης κλείνουν.
Τη δεκαετία του 1990, η Σουηδία βίωσε μία πολύ σημαντική οικονομική κρίση, που οδήγησε σε αύξηση του ποσοστού ανεργίας και των αποδεκτών επιδομάτων πρόνοιας. Στο τέλη του 2000 η Ελλάδα μπήκε στο φαύλο κύκλο της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης και αστάθειας που δημιουργούν συνθήκες ικανές για την διάδοση της χρήσης ουσιών. Ο Griffith Edwards πριν από 40 χρόνια είχε διατυπώσει μία θέση που δυστυχώς παραμένει επίκαιρη μέχρι σήμερα : «..το κοινωνικό και ψυχολογικό έδαφος της φτώχειας ευνοεί τη χρήση καταστροφικών ουσιών… η αντιμετώπιση των ουσιών αφορά το αξιακό σύστημα που επιλέγουμε, τον κόσμο στο σύνολό του, την ποιότητα του κόσμου, όπως τη βλέπει ο εσωτερικός μας εαυτός…»
Καλή ανάγνωση!
Άννα Τσιμπουκλή
Αν/ρια Διευθύντρια Έκδοσης
